Orgaandonatie

Registratie in het Donorregister is een gevolg van de invoering van de Wet op de Orgaandonatie (WOD) in 1998. Uitgangspunt is dat mensen zelf over donatie moeten kunnen beslissen. Dit noemt men een volledig toestemmingssysteem: zonder toestemming van de donor zelf of van zijn nabestaande(n) mag donatie niet plaatsvinden.

Wat u wilt

Registratie is niet verplicht. Maar het is wel een makkelijke en duidelijke manier om te laten weten wat u wilt: ja of nee donatie. Bovendien bent u er op die manier van verzekerd dat er ook volgens uw keuze wordt gehandeld. Registratie in het Donorregister maakt uw wil duidelijk voor uw nabestaanden en artsen. Zo voorkomt u dat uw nabestaanden op een emotioneel moment een moeilijk besluit moeten nemen.

Als u uw besluit over donatie niet laat registreren, legt u de beslissing neer bij uw nabestaanden. Dit kan zeer lastig zijn wanneer zij niet weten wat u gewild zou hebben. De kans is groot dat zij donatie weigeren, terwijl u misschien donor had willen zijn. Daardoor kunnen organen en weefsels voor wachtende patiënten verloren gaan.

Ook als uw keuze geregistreerd staat, is het belangrijk hierover te praten en uw wensen te bespreken. Dat schept duidelijkheid en bespaart nabestaanden veel onzekerheid en verwarring.

Veranderen kan altijd

Registeren is niet hetzelfde als 'ja' zeggen tegen donatie. U kunt ook 'nee' laten registeren of de keus te zijner tijd overlaten aan nabestaanden. Bovendien kunt u uw besluit altijd laten veranderen, zo vaak als u wilt. Wilt u zich als geregistreerde bij nader inzien toch uit het Donorregister laten verwijderen, dan kan dat natuurlijk ook. Bent u in het bezit van een Digi D- inlogcode, dan kunt u zich registreren en/of wijzigingen aanbrengen op www.donorregister.nl.

Donatieprocedure

Aan het werkelijke doneren gaat een aantal handelingen vooraf. Dit is officieel vastgelegd en gaat gepaard met strenge regels. Is de overledene medisch gezien geschikt voor donatie, dan raadpleegt de arts het Donorregister om na te gaan welke keuze de overledene heeft laten vastleggen. Het Donorregister kan dag en nacht worden geraadpleegd.

De Nederlandse Transplantatie Stichting (NTS) speelt een belangrijke coördinerende rol bij orgaan- en weefseldonatie. Aanmelding bij het orgaancentrum kan pas nadat de arts het donorregister heeft geraadpleegd én toestemming heeft om de donatieprocedure in gang te zetten.

De procedure voor orgaan- en weefseldonatie mag alleen in gang worden gezet als daar uitdrukkelijk toestemming voor is. Dat kan op 3 manieren:

1. De overledene heeft zelf 'Ja' laten registreren in het Donorregister.

2. Is de wil van de overledene niet bekend of heeft hij zijn nabestaanden in het Donorregister aangewezen om over donatie te beslissen, dan krijgen zij de donatievraag voorgelegd. 

3. De overledene heeft via het register een persoon aangewezen de toestemming al dan niet te geven.

Is er toestemming, dan meldt de arts die de dood heeft vastgesteld, de overledene aan als donor bij het orgaancentrum.

Als de overledene zelf toestemming tot donatie heeft gegeven, zal de arts de nabestaanden daarover inlichten. Zij hebben echter geen invloed op de keuze.

Orgaanprocedure

Nadat de hersendood is vastgesteld en er toestemming is voor donatie, wordt de donor aangemeld bij het orgaancentrum (NTS). Het computerbestand van de NTS bevat de medische gegevens van alle wachtende patiënten. Aan de hand van deze medische gegevens bepaalt de NTS wie de meest geschikte ontvangende patiënt is. Het ziekenhuis van de ontvangende patiënt brengt alles in gereedheid voor de transplantatie.

Weefselprocedure

Voor donatie van weefsels maakt het niet uit waar iemand overlijdt: thuis, in een ziekenhuis, een bejaardenhuis of in een verpleeghuis. De (huis)arts die de dood heeft vastgesteld, raadpleegt het Donorregister. Bij toestemming meldt hij de donor aan bij het orgaancentrum. Donatie van weefsel(s) is ook mogelijk wanneer iemand tevens orgaandonor is geweest.

Afscheid nemen

Er is altijd voldoende tijd voor afscheid van de overleden dierbare. Bij de donatie van organen is het mogelijk afscheid te nemen zowel voor als na de donatie. Ook hoeft de begrafenis of crematie niet uitgesteld te worden vanwege de donatieprocedure. De overledene blijft soms een halve tot een hele dag langer in het ziekenhuis. Dit hangt af van hetgeen wordt gedoneerd.

Opbaren ook mogelijk

Het uitnemen van organen en weefsels gebeurt met grote zorgvuldigheid en respect voor de overledene en de nabestaanden. Het lichaam van de donor kan dan ook gewoon worden opgebaard. Thuis of in een rouwcentrum. Wel moeten de nabestaanden van een donor van vitale organen bedacht zijn op de zeer bleke kleur van de overledene die veroorzaakt is door bloedverlies bij de donatieoperatie.

Na de donatie van huid vindt het opbaren bij voorkeur plaats in een rouwcentrum vanwege de noodzakelijke koeling. Na donatie van bot kan de overledene het best bovenkleding met lange mouwen en een lange broek worden aangetrokken.

Thanatopraxie

Thanatopraxie is het tijdelijk conserveren van het menselijk lichaam na het overlijden. De ontbinding en bacteriegroei worden geremd, waardoor de overledene toonbaar blijft. De typische donkere vlekken verdwijnen, de huid krijgt een normale kleur en het lichaam een natuurlijke vorm. Zonder koeling blijft het lichaam bij normale temperaturen in die toestand bewaard tot het moment van de uitvaart. Uiterlijk tien dagen na de behandeling zal het natuurlijke ontbindingsproces op gang komen. 

Geen kosten, wel informatie

Uiteraard hoeven de nabestaanden op geen enkele wijze kosten te maken als gevolg van de orgaan- en/of weefseldonatie. Over informatie omtrent de resultaten van de transplantatie gelden speciale afspraken. Verder is er speciale informatie voor nabestaanden beschikbaar.

www.donorvoorlichting.nl, tevens bron van deze geciteerde tekst.